به گزارش سپاه نیوز؛ سردار سرتیپ دوم پاسدار علی‌محمد نایینی مسئول سابق مرکز اسناد دفاع مقدس امشب (شنبه، ۶ مرداد) با حضور در برنامه جهان آرا که از شبکه افق پخش شد، ضمن اشاره به سالگرد عملیات مرصاد گفت: مجموعه تحولات در مقطع پایان جنگ منجر به حوادث مهمی شد که کمتر به آن پرداخته شده است. 
وی افزود: بعد از شرارت‌هایی که منافقین در داخل کشور داشتند و به اقدام مسلحانه علیه نظام جمهوری اسلامی ایران پرداختند و پس از اینکه با در داخل کشور با منافقین  برخورد شد آن‌ها با رژیم بعث عراق و صدام پیوند خوردند.
سردار نایینی گفت: آن‌ها در کنار دشمن جمهوری اسلامی ایران قرار گرفتند و در مراحل مختلفی از جنگ نقش‌آفرینی داشتند. در مقطعی با کمک‌های اطلاعاتی به رژیم صدام نقش عوامل جاسوسی برای رژیم بعث عراق داشتند. به نحوی که از داخل ایران و جبهه‌های جنگ به دشمن کمک می‌کردند. 
وی ادامه داد: منافقین در مقطعی با تولید برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی در عراق به خصوص در اردوگاه‌های آزادگان ما به تحریک آن‌ها می‌پرداختند. آن‌ها در تولید برنامه‌های فارسی زبان در رادیو و تلویزیون عراق و همچنین؛ نشریات و تولیدات مختلف در کمپ‌های مختلف اسرای ایرانی نقش تعیین کننده داشتند.
مسئول سابق مرکز اسناد دفاع مقدس در ادامه با بیان اینکه منافقین در آن برهه از تاریخ به تدریج نقش رزمی و نظامی را بر عهده گرفتند تصریح کرد: آن‌ها گاهی به عنوان مکمل عملیات‌های عراق و برخی اوقات به صورت مستقل عمل کردند که دو عملیات مستقل در منطقه فکه و مهران اجرا کرده بودند.
وی افزود: آخرین عملیاتی که با پشتیبانی ارتش عراق توسط منافقین تحت عنوان عملیات فروغ جاویدان در سوم مرداد ۶۷ انجام شد از جهات مختلف کاملاً متفاوت بود. 
سردار نایینی در ادامه با اشاره به اینکه عملیات فروغ جاویدان از نظر هدف براندازی و فروپاشی نظام جمهوری اسلامی را هدف قرار داده بود تأکید کرد:
به نحوی که قرار است با به اصطلاح یگان‌های سازماندهی شده شامل ۳ یا ۴ هزار نفر از منافقینی که از سراسر جهان فراخوانی، سازماندهی و با امکانات تسلیحاتی که ارتش عراق در آن اختیار آن‌ها قرار داده بود، آن‌ها را تجهیز کرده بودند و متکی با یک کار رسانه‌ای و عمل روانی از مرز عبور کنند. 
وی افزود: این عبور قرار بود تا از استان‌های مختلف انجام شده و در نهایت خود را به تهران برسانند تا به هدف اصلی خود یعنی براندازی نظام جمهوری اسلامی دست پیدا کنند. در حالی که در عملیات‌های قبلی منافقین هدف تصرف یک نقطه در مرز بود که با هدف عملیات فروغ جاویدان کاملاً متفاوت است.
مسئول سابق مرکز اسناد دفاع مقدس  گفت: اگر کرمانشاه که در عملیات فروغ جاویدان هدف اصلی بود سقوط می‌کرد به تبع آن ۳ تا ۴ استان کشور در منطقه غرب به خطر می‌افتاد.
سردار نائینی در ادامه با بیان اینکه هنگامی که قطعنامه ۵۹۸ در ۲۸ تیر ماه ۶۷ پذیرفته می‌شود موجب غافلگیری ارتش عراق و صدام شد، تاکید کرد: تصور پذیرش قطعنامه در آن شرایطی که موازنه جنگ به نفع عراق تغییر کرده بود، وجود نداشت. بنابر تعبیر مقام معظم رهبری پذیرش قطعنامه یک کار عقلایی بود که توسط حضرت امام خمینی رحمه‌الله انجام گرفت.
وی افزود: به نحوی که تمام به محاسبات دشمن را به هم ریخت و دشمن احساس کرد ما به لحاظ توانایی دچار یک فروپاشی شده‌ایم و بازدارندگی از بین رفته است. یعنی همان برآوردی که در ابتدای جنگ وجود داشت به این معنا که دشمن می‌تواند چند روزه خوزستان را به تصرف خود درآورده، ثبات سیاسی، نظامی و بازدارندگی وجود ندارد. 
مسئول سابق مرکز اسناد دفاع مقدس ادامه داد: ارتش عراق با چنین برآوردی دقیقاً یک یا دو روز پس از پذیرش قطعنامه توسط ایران در ۲۹، ۳۰ و ۳۱ تیر ماه تهاجم سراسری خود را در جبهه جنوب آغاز کرد.
سردار نایینی با بیان اینکه پیش از پرداختن به تک منافقین باید به تک مجدد ارتش عراق بپردازم گفت: ما در محور جنوب یک تک گسترده برای بازپس‌گیری خرمشهر مواجه شدیم که البته در فاصله پذیرش قطعنامه تا آغاز این تک بمباران گسترده مناطق و مراکز اقتصادی نفتی و پایانه‌های صادرات نفت توسط ارتش عراق انجام شد که یک بمباران بسیار گسترده بود. 
وی افزود: هنگامی که این تک به صورت گسترده آغاز شد حضرت امام یک فراخوان گسترده‌ای را انجام داده و بسیج مردمی منحصر به فردی شکل می‌گیرد که ما در تاریخ جنگ کمتر با این میزان از حضور مردم مواجه بودیم. به نحوی که تمام محاسبات دشمن را بر هم می‌ریزد و به میزانی نیرو وارد جبهه‌های جنگ شد که قدرت سازماندهی آن‌ها نیز وجود نداشت.
مسئول سابق مرکز اسناد دفاع مقدس  با بیان اینکه در آن مقطع برخی از نیروهایی که وارد جبهه شدند، نوبت اول اعزام آن‌ها به جبهه‌های جنگ بود یعنی در ۸ سال دفاع مقدس نیز حضور نداشتند خاطرنشان کرد: مقابله سراسری و جدی توسط تمام قرارگاه‌ها و یگان‌های جمهوری اسلامی به خصوص سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با ارتش عراق انجام گرفت که در نتیجه موجب شکست ارتش عراق در جبهه جنوب شد.
وی افزود: همزمان این تک مجدد ارتش عراق را در جبهه ایلام و کرمانشاه داریم، به نحوی که ارتش عراق یک پیشروی بسیار گسترده‌تر حتی از روزهای ابتدایی جنگ را در محور ایلام و گیلان غرب انجام داد. یعنی پیشروی‌ها بیش از روزهای ابتدایی جنگ است. به نحوی که ارتش عراق توانست با حرکت تاکتیکی گیلان غرب را به تصرف خود درآورده و آن را محاصره کند. 
سردار نایینی گفت: شهرهای سرپل ذهاب و قصر شیرین مجدداً به تصرف ارتش عراق درآمد و مقابله بسیار جدی با تک گسترده ارتش عراق شکل گرفت. در واقع تمام توان رزم ما درگیر دفع این تک سراسری ارتش عراق و خطر گسترده آن شد. 
وی افزود: همزمان با تمرکز بر دفع تک عراق در جبهه جنوب و جبهه‌های ایلام و کرمانشاه شاهد حرکت منافقین با پشتیبانی ارتش عراق هستیم. منافقین دچار توهم بودند و با یک محاسبه غلط با این نگاه که پذیرش قطعنامه نشانه ضعف، فروپاشی قدرت و از دست رفتن بازدارندگی ماست. 
به گفته وی، منافقین با یک طرح عملیات روانی مشابه آنچه داعش در موصل و بسیاری نقاط انجام داد، آن‌ها نیز با یک پیوست رسانه‌ای و عملیات روانی و تولید هیجان و ترس در منطقه به دنبال انجام اقدامات خود بودند.
سردار نایینی ادامه داد: یعنی قبل از اینکه منافقین به کرمانشاه برسند این شهر در رسانه سقوط کرده بود. به نحوی که آن‌ها به همراه امکانات نظامی و همراهی سیستم‌های صوتی حرکت خود را از نقطه مرزی آغاز کردند.
مسئول سابق مرکز اسناد دفاع مقدس  ضمن تشریح حرکت منافقین به داخل کشور در عملیات فروغ جاویدان اظهار کرد: ماجرا از این قرار بود که روز سوم مرداد ماه یعنی تقریباً ۵ روز پس از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ و دو روز پس از شکست تک عراق در منطقه جنوب، منافقین از منطقه سرپل ذهاب حرکت کرده در حالی که خط پیش از حرکت آن‌ها توسط ارتش عراق شکسته شده بود.
وی افزود: این حرکت به سمت کرند انجام می‌شود. قبل از تک منافقین تقریباً به مدت ۲ الی ۳ ساعت یعنی از ساعت ۲ تا ۵ بعدازظهر ۵ مرداد جهت هموار شدن مسیر همه بخش‌های آن از منطقه سر پل ذهاب به سمت کرند تا کرمانشاه، همه پایگاه‌های نظامی، قبضه‌های پدافندی و حتی تعدادی از روستاهای حاشیه جاده با تک شیمیایی توسط تک هوایی ارتش عراق از بین برده شده بود. 
سردار نایینی ادامه داد: حتی پست‌های دژبانی نیروهای مسلح ما نیز از بین رفته بود تا کاملاً مسیر برای حرکت منافقین جهت طی مسیر در جاده فراهم شود. امکانات منافقین عمدتاً نفربرهای چرخ‌دار با نام کاسکاول انجام می‌شد که توسط ارتش عراق تامین شده بودند. 
وی گفت: حرکت منافقین به سمت کرند غرب انجام شد. این کار طبق یک جدول زمانبندی انجام می‌گرفت و سازماندهی منافقین نیز در قالب ۲۲ الی ۲۳ تیپ ۱۵۰ نفره بود که حدود ۳ تا ۴ هزار نفر را شامل می‌شد. تقریباً یک ساعت بعد که رند قلب سقوط کرد و حرکت آن‌ها به سوی اسلام آباد غرب آغاز شد.
سردار نائینی ادامه داد: ما تا کرند برآوردی از تک منافقین نداشتیم چون خبرهایی که از خط داشتیم عمدتاً حاکی بر انجام تک عراق بود. هنگامی که منافقین از کرند عبور کردند و نزدیک پادگان الله اکبر اسلام آباد غرب رسیدند نوع آرایش آن‌ها با پرچم‌های خود و مکالمات بی‌سیم توسط منافقین برای ما مسلم شد که آن‌ها منافقین هستند.
وی اظهار کرد: سردار شهید شوشتری که در آن دوران فرمانده قرارگاه نجف اشرف نیروی زمینی سپاه‌ بود و فرماندهی عملیات مقابله با منافقین را در سطح تاکتیکی بر عهده گرفت، آن هنگام برای دفع تک عراق در جنوب حضور داشت. 
مسئول سابق مرکز اسناد دفاع مقدس گفت: شهید شوشتری در خاطرات خود عنوان می‌کند که رئیس ستاد سپاه چهارم (با مسئولیت سرزمینی استان کرمانشاه) بودم، فرمانده سپاه چهارم هم شهید والامقام سردار شعبانی و جانشین فرمانده نیز، سردار اسدالله ناصح بود.
سردار نایینی گفت: نخستین فردی که با شهید شوشتری تماس گرفت اینجانب بودم و پس از آن نیز آقای جان‌محمد فرمانده لجستیک غرب با او تماس گرفت. در اولین تماس با شهید شوشتری به او گفتم ارتش عراق به سمت کرند در حال حرکت است که موجب تعجب شهید شوشتری شد. 
وی افزود: شهید شوشتری از سخنان من متعجب شده و با تندی با من برخورد کرد و به من گفت؛ کرند چه ارزش نظامی برای ارتش عراق دارد، مقدار بیشتری فکر کنید و اصل ماجرا را بررسی کنید.
مسئول سابق مرکز اسناد دفاع مقدس  ادامه داد: ما برآوردی از این مسئله نداشتیم، نیروهای تیپ مقداد سپاه در کرند و فرمانده آن طی تماس‌هایی که با ما داشتند، روایت‌ها حاکی از حرکت ارتش عراق تا قبل از کرند بود. سپس روایت‌های دوستان با مشاهدات آن‌ها در اطراف پادگان الله اکبر تغییر کرد.
وی با اشاره به نخستین درگیری‌های نیروهای مردمی با منافقین عنوان کرد: اولین درگیری‌های مردمی با منافقین توسط تیپ‌های مسلم بن عقیل و مقداد و بسیج مردمی اطراف پادگان الله اکبر انجام گرفت که موجب کندی حرکت منافقین شد.
وی افزود: منافقین بر اساس محاسبات کاملاً زمان‌بندی شده قرار بود تا ساعت ۹ شب وارد شهر کرمانشاه شوند که تقریباً ساعت ۱۲ شب با مقاومت جدی در تنگه چهارزبر روبرو می‌شوند. 
سردار نایینی گفت: اولین نبرد سخت شکل گرفته بین منافقین و سپاه بدر در منطقه گردنه حسن آباد و تنگه چهار زبر شکل گرفت و حدود ۹۰ نفر از نیروهای سپاه بدر در این عملیات به شهادت رسیدند.
وی ادامه داد: عملیات چندین مرحله دارد منتها مرحله اول که کمتر به آن پرداخته می‌شود، مقاومت‌هایی است که در چهارچوب سد پیشروی منافقین انجام گرفته است. 
مسئول سابق مرکز اسناد دفاع مقدس اظهار کرد: هنگامی که منافقین در ساعت ۵ بعد از ظهر از مرز عبور می‌کنند از تنگه کله‌داوود پس از سر پل ذهاب به سوی کرند حرکت کردند با همان زمانبندی به کرند می‌رسند. حتی از کرند تا پادگان الله اکبر نیز بر اساس همان محاسبات این عبور انجام می‌شود. اما، مقاومت‌ها در مقابل منافقین از اطراف پادگان الله اکبر در شهر اسلام آباد آغاز می‌شود.
وی افزود: از مقاومت‌های مردمی در مقابله با منافقین کمتر سخن به میان آمده است در حالی که شهر اسلام آباد غرب توسط گردان حمزه تیپ نبی اکرم این شهر که بومی‌های این شهر بودند، پاکسازی شد.
سردار نایینی با بیان اینکه عمده توان رزم ما در جبهه جنوب متمرکز شده بود تاکید کرد: اگر بخواهیم عملیات مرصاد را به چند مرحله تقسیم کنیم باید بگوییم که مرحله اول متوقف کردن نیروهای منافقین تا تنگه چهار زبر یعنی سد پیشروی دشمن و بر هم ریختن محاسبات آن‌ها بود. یعنی ما هنوز وارد روز بعد و تک هوانیروز و نیرو هوایی نشده‌ایم که یک مرحله بسیار مهم در محله مرصاد هست. 
وی افزود: در این مرحله نمی‌توان از یگان خاصی نام برد چرا که هر کسی هر کاری از دستش بر می‌آمد، انجام داد. به تعبیر سرلشکر محسن رضایی فرمانده کل سپاه پاسداران در دفاع مقدس نحوه فرماندهی در عملیات مرصاد یک فرماندهی در حال حرکت بود. یعنی هر کسی هر کاری از دست او بر می‌آمد را انجام داد.
مسئول سابق مرکز اسناد دفاع مقدس با اشاره به مرحله دوم مقابله با منافقین اظهار کرد: مرحله دوم که بسیار اهمیت دارد در سوم مرداد ماه با تک منافقین است. منافقین در نیمه‌های شب در تنگه چهار زبر که به عنوان تنگ مرصاد نام گرفت متوقف شدند.
وی افزود: صبح روز چهارم مرداد شاهد عملیات بسیار موثر عزیزان هوانیروز و نیروی هوایی ارتش هستیم. البته قبل از شروع تک منافقین آقای هاشمی رفسنجانی در منطقه حضور داشته و سردار غلامعلی رشید خود را از تهران به منطقه می‌رساند. حتی آقای شمخانی به عنوان معاون اطلاعات عملیات قرارگاه خاتم الانبیاء (ص) در منطقه حضور داشت. 
سردار نایینی ادامه داد: آقای شمخانی با شهید والا مقام علی صیاد شیرازی برای کمک تماس گرفت. جالب اینجاست که شهید صیاد شیرازی برای انجام این عملیات فداکاری می‌کند چون آن زمان در سلسله مراتب ارتش مسئولیتی ندارد. ایشان با حکم حضرت امام خمینی تا پایان جنگ تحمیلی عضو شورای عالی دفاع بود.
وی افزود: شهید صیاد شیرازی بلافاصله خود را به منطقه رسانده و با شناخت نسبت به منطقه غرب و دارا بودن تجربه همکاری با نیروهای سپاه پاسداران بلافاصله با فهم از میدان وارد منطقه شده و در کنار فرماندهان سپاه، هوانیروز کرمانشاه را توجیه و فعال کرد.
مسئول سابق مرکز اسناد دفاع مقدس در ادامه تشریح نقش شهید صیاد شیرازی در مقابله با منافقین اظهار کرد: شهید صیاد شیرازی یک یگان عملیاتی از پایگاه هوانیروز کرمانشاه شامل دو فروند بالگرد کبرا و ۲۱۴ را در منطقه به خدمت گرفت.
وی ادامه داد: شهید صیاد شیرازی جزئیات حضور خود در مقابله با منافقین در عملیات مرصاد را تشریح کرده است و با مراجعه به شهید شوشتری آمادگی خود را برای کمک اعلام کرده بود. البته پیش از اینکه شهید شوشتری  از جنوب وارد منطقه غرب شود، سردار احمدی مقدم در فرماندهی قرارگاه نجف اشرف نقش ساماندهی نیروها را دار‌د و شهید صیاد شیرازی با هوانیروز به کمک نیروهای مقابله کننده با منافقین آمد.
سردار نایینی از تهیه تاریخ شفاهی امیر خلبان انصاری فرماندهی وقت پایگاه یکم هوانیروز در کرمانشاه در مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس سپاه خبر داد و گفت: بنده با امیر انصاری به طور مفصل در این باره صحبت کرده‌ام و تاریخ شفاهی ایشان در مرکز اسناد جنگ در حال جمع آوری است که با جزئیات نحوه فرماندهی شهید صیاد شیرازی را در عملیات مرصاد عنوان کرده است.
وی ادامه داد: عملیات مرصاد در روز ۵ مرداد طرح‌ریزی می‌شود و از چند نقطه اعم از سمت پل‌دختر به اسلام آباد غرب تعدادی از یگان‌های سپاه از محور چهار زبر وارد عمل می‌شوند و با هلی برن انجام شده در عقبه در محور کرند غرب طی چند فلش عملیاتی با یگان‌های مختلف سپاه اجرایی می‌شود.
مسئول سابق مرکز اسناد دفاع مقدس  با اشاره به اینکه یگان‌های مختلف سپاه از استان‌های کشور از جمله نیروهای سپاه همدان و سمنان و نیروهای لشکرهای عاشورا، ۲۷ محمد رسول الله و لشکر ویژه پاسداران در عملیات مرصاد نقش داشتند خاطرنشان کرد: تقریباً ۱۵ الی ۱۶ یگان سپاه با استعداد مختلف وارد عمل شده و همه منطقه را پاکسازی می‌کنند. 
وی افزود: همزمان با این مرحله دفاع از شهر کرمانشاه را داریم که محور دفاع از شهر کرمانشاه، استاندار وقت کرمانشاه مرحوم نکویی بود که همزمان با تک منافقین تماس گرفتند و در فرماندهی سپاه مستقر شد. در این راستا، امکانات ادارات استان را پای کار آورد آن هم در شرایطی که شهر کاملاً ملتهب بود و بخش قابل توجهی از مردم در حال خروج از شهر بودند.
سردار نائینی گفت: با فرماندهی سردار ناصح و همکاری و کمک مرحوم مالکیان مسئول لجستیک سپاه و آقای جان محمد مسئول لجستیک سپاه در غرب و یگان‌ها و مردم بومی کرمانشاه در حدود ۱۰ الی ۱۲ هزار رزمنده بسیجی با سلاح‌های مختلف تسلیح و ساماندهی شدند که اطراف شهر یک دژ دفاعی ایجاد شد. 
وی افزود: همه قبضه‌های پدافندی در سطح کرمانشاه مرتباً در طول جنگ هدف بمباران هوایی قرار داشت. به نحوی که همه قبضه‌های پدافندی ارتش و سپاه در دو طرف جاده کرمانشاه قرار گرفت و همه ساختمان‌های مرتفع مسلح شدند.
مسئول سابق مرکز اسناد دفاع مقدس ادامه داد: فرمانده کل سپاه در دوران دفاع مقدس طی روزهای بعدی برادر عزیز سردار احمد وحیدی را به عنوان فرماندار نظامی کرمانشاه منصوب کرد و برای همه شهرها مانند اسلام آباد غرب و کرند هم فرماندار نظامی منصوب شد.
وی گفت: پس از همه این مراحل وارد مرحله گشت و پاکسازی شدیم که خود این مرحله در ارتفاعات، شیارها، روستاها و تعقیب منافقین تا مرز حدود یک ماه تا ۴۰ روز از طریق بالگرد و گشت رزمی به طول انجامید. طی این گشت و پاکسازی حدود ۲۰۰ نفر از منافقین نیز به اسارت درآمدند. 
سردار نایینی افزود: تقریباً نصف سازمان رزم منافقین در عملیات مرصاد به درک واصل شدند و نیمی دیگر یا وارد عمل نشدند و یا توانستند از مرز به داخل عراق فرار کنند.
مسئول سابق مرکز اسناد دفاع مقدس اظهار کرد: دشمن هیچ وقت درک درستی از توانمندی‌های نظامی و مردمی نظام اسلامی نداشته به همین دلیل با محاسبات غلط همواره فکر می‌کرده کار نظام تمام است؛ در ماه‌های پایانی جنگ هم محاسبه دشمن بر این اساس بود که توان بازدارندگی ایران کاهش یافته، مردم از جنگ خسته‌اند و به این ترتیب منافقین متوهم را به جنگ ایران فرستادند.
وی افزود: در دوران پایانی جنگ هم وقتی به دلایل مختلف توانایی‌های ما در مقطعی یعنی شش ماهه پایانی جنگ تغییر کرد محاسبه دشمن این بود که توان بازدارندگی داریم و مردم هم از جنگ خسته شده‌اند. البته در این میان هم منافقین دچار توهم بودند به نحوی که در طرح تهیه شده دقیقاً و در نقطه به نقطه فرمانده هر بخش و یگان عمل کننده در آن بخش را تعریف کرده است. 
سردار نایینی ادامه داد: برآورد آن‌ها نیز چنین بود که تا نزدیکی تهران و قزوین هیچ مقاومتی وجود ندارد در صورتی که ما تا کرند غافلگیر شدیم ولی از کرند به این سو به تدریج با اینکه تمام سازمان رزم ما در جبهه جنوب بود، مقاومت‌ها به تدریج شکل گرفت و همه محاسبات دشمن در هم شکست.
مسئول سابق مرکز اسناد دفاع مقدس در پایان با اشاره به خاطره خود از عملیات مرصاد خاطرنشان کرد: خاطره من اینجاست که وقتی به شهید شوشتری اطلاع دادند ارتش عراق به سمت کرند غرب در حرکت است، گفت این منطقه چه اهمیتی برای عراق دارد که به آنجا لشکرکشی کند؟ حقیقت این بود که بیشتر ما اشتباه کرده بودیم و این منافقین بودند که به آن‌ها آمده بودند ولی شهید شوشتری به خاطر فهم بالای نظامی به ماجرا مشکوک بود. 
وی همچنین افزود: رهبر معظم انقلاب نیز همان موقع در قرارگاه جنوب خطاب به شهید شوشتری گفته بودند که افراد در حال پیشروی از سمت غرب همان منافقین هستند.