۱) چرا عراق به ایران حمله کرد؟

اگر بخواهیم به ترتیب اهمیت دلایل و علل را بیان کنیم، به تعبیر رهبر معظم انقلاب، هدف اصلی صدام در جنگ‌افروزی علیه ایران نابودی انقلاب و نظام نوپای اسلامی ملت ایران بود.

مقام معظم رهبری در این خصوص می‌فرمایند: «هدف جنگ‌افروزان، آن‌کسانی که جنگ تحمیلی را بر ملّت ایران تحمیل کردند، در هم کوبیدن نظام اسلامی بود، در هم کوبیدن انقلاب بود؛ هدف اصلی و نهایی‌شان این بود». اما در اوایل پیروزی انقلاب اسلامی، غربی‌ها در پی سرنگونی ژاندارم وفادار خود، یعنی سلطنت ظالمانه محمدرضا پهلوی، منافع خود را بیش‌ازپیش درخطر می‌دیدند و در صدد بودند انقلاب اسلامی را به شکست بکشانند تا دیگر کشورها نتوانند از آن الگوبرداری نمایند.

بیم و هراس ایجاد شده در كشورهای منطقه که خود را با خطر صدور انقلا‌ب اسلا‌می روبه‌رو می‌دیدند نیز غربی‌ها را بر مقابله با انقلاب اسلامی مصمم می‌کرد. لذا به مثابه جنگ احزاب، به محوریت آمریکا و دیگر اضلاع نظام سلطه جهانی، جبهه‌بزرگی را به روی انقلاب نوپای اسلامی گشودند و سلسله مسائل و موانعی را مقابل پیشرفت انقلاب ایجاد کردند که تا الان هم ادامه دارد ولی انقلاب از سد همه آنها عبور کرده است. البته در زنجیره علل حمله به ایران از سوی صدام دیوانه، می‌توان مواردی هم که مربوط به شخصیت خاص و تا حدودی روان‌پریش وی می‌شود اضافه کرد. 

انعقاد قرارداد كمپ دیوید و انزوای سیاسی مصر و سادات در جهان عرب موجب شد كه مصر نقش سنتی خود را به‌عنوان رهبر جهان عرب از دست بدهد و این موضوع، فرصتی طلا‌یی برای صدام فراهم كرد تا عراق را جانشین مصر كند. از سوی دیگر، انقلا‌ب اسلا‌می ‌ایران و شعارهای آن كه محتوای ضد امپریالیستی و ضد صهیونیستی شدیدی داشت رقیبی برای ایدئولوژی بعثی عراق و شعارهای آن در جهان عرب محسوب می‌شد. در چنین شرایطی و با در نظر گرفتن شخصیت صدام و انگیزه جاه‌طلبی و خودبزرگ‌بینی وی كه در پی گسترش قدرت و حوزه نفوذ خود به خارج از عراق بود، حمله به ایران مناسب‌ترین وسیله برای تأمین هم‌زمان این اهداف به شمار می‌رفت. از سوی دیگر، عراق با حمله به ایران می‌توانست توجه خود را از مسائل داخلی كشور به خارج معطوف كند.

انقلا‌ب اسلامی با شعار حاكمیت اسلا‌م بر سراسر كره زمین به پیروزی رسیده بود. كشور عراق با داشتن اکثریت شیعه، خطر را بیش از دیگر كشورها احساس می‌كرد. خطری كه باعث بروز تظاهرات و راهپیمایی‌ها و دیگر حركت‌های اعتراض‌آمیز مردمی به رهبری آیت‌الله‌ شهید صدر شده بود. صدام احتمالاً‌ به این موضوع می‌اندیشید كه حمله به ایران و تضعیف، ‌تحقیر یا سرنگونی هم منبع خطر را تضعیف یا نابود می‌كند و هم مردم عراق متوجه یك دشمن خارجی می‌شوند. از حماقت‌های دیگر صدام، ضعیف پنداشتن ملت ایران بود: «آن روزی که دشمن از مرزهایمان به ما حمله‌ور شد، فکر نمی‌کرد ملت ما بتواند از خودش دفاع کند. ملت را ضعیف پنداشته بود که به ما حمله کرد.» جالب است که رهبر معظم انقلاب، تحریک صدام از سوی آمریکا را مهم می‌دانند:« عدّه‌ای هم او را شیر کردند و به او کمک و امکانات دادند. سال‌های متمادی این کشورهای عربی - و پشت سرشان آمریکا- به او تجهیزات دادند.»

۲) وجه اشتراک دفاع مقدس با عاشورا و قیام امام حسین (ع) چیست؟

مقام معظم رهبری دفاع مقدس را «طرحی از عاشورا» بیان می‌دارند و در این خصوص می‌فرمایند: «حادثه‌ی عاشورا، در انقلاب و جنگ به‌صورت درخشان و نمایان اثربخش بوده است. اگر هشت سال جنگمان را با آن هشت، نه ساعت عاشورای امام حسین(ع) مقایسه کنیم، طرحی از آن است.» از سوی دیگر، همان‌طور که عاشور و پیام امام حسین(ع) مبتنی بر سه ویژگی مهم تقدس، ماندگاری و اثربخشی، دالان‌های تاریخی و زمانه‌های مختلف را طی کرده و راه خود را تا ابد باز خواهد کرد، دفاع مقدس فرزندان خمینی هم مقدس، ماندگار و اثربخش است.

در طول قرن‎ها مبارزه در تاریخ شیعه، هیچ انقلاب و حرکتی همچون حرکت انقلاب اسلامی و هیچ صحنه‌ای همچون صحنه‌های دفاع مقدّس، شبیه انقلاب عاشورا و کربلای حسینی نیست. هزاران آیت و نشانه در جبهه‌های دفاع مقدّس، امروز را به دیروز عاشورا پیوند می‌زد و بوی کربلا را به شامه‌ها می‌رساند.
درنگ و تأملی اندک در شعارها، وصیت‌نامه‌ها، چگونگی و حتی نام عملیات‌ها، شب‌های عملیات، نامه‌ها، مزار نوشته‌ها، سخنان رهبر و امام و مقتدای رزمندگان، خانواده شهیدان، خاطرات، تابلو نوشته‌ها و همه مظاهر و جلوه‌های جبهه‌ها، نشان می‎دهد که می‌توان پیوندی شگفت و قابل‌مطالعه میان این دو قطعه تاریخی یافت. بااین‌وجود در یک نگاه کلی، برخی از وجوه مشترک دو فرهنگ عاشورا و دفاع مقدّس عبارت‌اند از:

هر دو برای دفاع از حریم ارزش‎ها و حفظ اسلام و رضای پروردگار رویاروی دشمن می‌ایستند.
- صلابت، پایداری، ذلت ناپذیری، شهادت پذیری و روح ایثار در رهبران هردو جریان موج می‌زند.  
- فرماندهان و سربازان حادثه عاشورا کانون عرفان و محبت الهی و سرشار از شوق شهادت و فداکاری‎اند.
- دشمن رویارو با دو جریان، درنهایت قساوت، پستی، دنیاپرستی و خودخواهی است.
- مظاهر روز و شب عاشورا در جبهه‌های دفاع مقدّس دیده می‌شود. زمزمه‌های عاشقانه، نماز، عبادت، قرائت قرآن و آمادگی برای وصل و پیوند با محبوب.
- پایداری و شکیبایی زنان امّت امام خمینی(ره) و نقش روشنگری و صبوری آنان، جلوه‌ه‎ایی از صبوری و پیام‌رسانی قافله اسیران کربلا است.
- هر دو جریان رسواگر ستم شدند و نقاب از چهره دروغ و تزویر و نفاق برافکندند.
- در هر دو جریان از شهیدان شیرخوار تا پیران سالخورده می‌توان یافت.
- صحنه‌ها و موقعیت‌هایی همچون صحنه‌های کربلا بارها در جبه‌های دفاع مقدّس اتفاق افتاد؛ مانند تشنگی، جدا شدن سرها، اسارت و ... . این صحنه‌ها همواره ذهن‌ها را به صحنه‌های کربلا پیوند می‌زند.
- پایان هشت سال دفاع مقدّس، همچون پایان عاشورا، تمام شدن و توقّف راه نبود، بلکه پس‌ازآن، ایمانی که محصول خلوص و فداکاری رزمندگان بود، هشیاری، تحرّک و بیداری‌های بزرگی را رقم زد که نه‌تنها تضمین سلامت جامعه، که الهام‌بخش مبارزات در گوشه و کنار جهان شد.

۳) از نظر مقام معظم رهبری دفاع مقدس در زمانه گام دوم انقلاب چه مواردی است؟ 

امام خمینی اولین کسی بودند که مقابله با جنگ تحمیلی عراق را دفاع مقدس نامیدند. دفاع مقدس مبتنی بر راهبرد دفاع همه‌جانبه بود. این راهبرد نه‌تنها پیروزی در جنگ را رقم زد، بلکه دستاوردها و تجارب بسیاری هم به همراه داشت. این جنگ دفاع مقدس نامیده شد به این دلیل که ایران آغازگر جنگ نبود و هر ملتی که در برابر حمله بیگانگان به تمامیت ارضی و استقلال و هویت خود بایستد و از ارزش‌های خود دفاع نماید، در نظر تمام فرهنگ‌ها و ملل جهان به کاری ارجمند و مقدس دست زده است. در ثانی، دفاع ما مقدس بود چون به نام توحید و خدا بود و برای ساری و جاری سازی ارزش‌های توحیدی و الهی بود و هر چه به خدا و ارزش‌های الهی وصل شود مقدس می‌شود. 
جنگ در شرایطی به ایران تحمیل شد که نیروهای نظامی وضعیت مناسبی نداشتند و در وضعیت برابر با ارتش عراق نبودند. امام خمینی (ره) دفاع در برابر دشمن بعثی را دفاع مقدس نامیدند و به این دفاع قداست بخشیدند. قداست‌بخشی به دفاع، موجب شد تا مردم انقلابی و مذهبی نگاه متفاوتی نسبت به جنگ پیدا کنند و هرکس چه مرد و چه زن و چه پیرمرد و چه پیرزن به دنبال یافتن نقش خود در دفاع مقدس همچون انقلاب اسلامی باشند. امام در ادامه موضوع جنگ را در اولویت نخست مسائل کشور قرار دادند و در ذیل دفاع مقدس، دفاع همه‌جانبه را مطرح کردند؛ بدین معنی که علاوه بر اشخاص حقیقی و مردم، نهادها و سازمان‌ها هم باید در دفاع مقدس نقش‌آفرین باشند و هر سازمان اعم از نظامی و غیرنظامی باید نقش خود را در دفاع همه‌جانبه ایفا کند.

به‌طورکلی ایده دفاع مقدس و دفاع همه‌جانبه که منجر به ورود مردم به تمام بخش‌های جنگ شد، صحنه جنگ را به‌کلی تغییر داد. اگر جنگ تنها بر پایه عملیات نظامی نیروهای مسلح و هزینه‌های دولت اداره می‌شد، ایران هیچ‌گاه موفق به متوقف ساختن پیشروی دشمن بعثی و خروج آنان از کشور و پی گرفتن سیاست تعقیب متجاوز نمی‌شد. امام با ایده دفاع مقدس بار اصلی جنگ را بر دوش مردم گذاشتند و مردم را به این ادراک مهم و راهبردی رساندند که این جنگ با هدف نابودی انقلاب اسلامی شما به وقوع پیوسته است لذا اگر می‌خواهید انقلاب اسلامی که آرزوی انبیا و اولیا الهی در طول تاریخ بوده را حفظ و تقویت کنید باید به پا خیزید و از انقلابتان دفاع نماید.

۵) بر اساس چه دلایلی جمهوری اسلامی را پیروز جنگ 8 ساله معرفی می‌شود؟ 

دشمن جنگ را به راه انداخت تا نظام اسلامی را ساقط و حکومتی ضعیف بر سرکار بیاورد.  در این کارزار همه قدرت‌های دنیا علیه ایران متحد شدند و به لطف الهی به اهداف خود نرسیدند. قطعاً این پیروزی بزرگی است.

مقام معظم رهبری در خصوص پیروزی ایران اسلامی در دفاع مقدس می‌فرمایند: « اولاً یک وجب از خاک کشور را نتوانستند جدا کنند؛ ثانیاً نتوانستند انقلاب و نظام را یک‌قدم به عقب برانند و نظام بعد از جنگ و در پایان این هشت سال، بسیار قوی‌تر و تواناتر از قبل از شروع جنگ بود و نشاط و توانایی‌اش بیشتر بود؛ این‌ها پیروزی‌های بزرگی است که اتّفاق افتاد.»