جلسه رسیدگی به پرونده شهدای غواص دفاع مقدس به طرفیت آمریکا در شعبه ۵۵ دادگاه حقوقی بین‌الملل به ریاست قاضی «حسین‌زاده» و با حضور کارشناسان رسمی قوه قضائیه و جمعی از حقوقدانان و خانواده‌های شهدا در مجتمع قضائی امام خمینی (ره) برگزار شد.

در این پرونده دادخواهان خانواده شهدای غواص هستند که از حیث خسارت مادی و تنبیهی، خواهان رسیدگی به اتهامات مسببان و مباشران در به شهادت رساندن شهدای غواص هستند. 

حمایت آمریکا از رژیم بعث عراق در دفاع مقدس
در ابتدای این دادگاه قاضی حسین زاده با بیان اینکه پرونده حاضر به دادخواهی ۳۰۶ نفر خواهان به طرفیت ۶۵ خوانده از ۱۵ استان در شعبه ۵۵ دادگاه امور بین الملل رسیدگی می‌شود، اظهار داشت: حمایت‌های ایالات متحده آمریکا از رژیم بعث عراق موجب شهادت زیادی از اتباع ایرانی در طول هشت سال دفاع مقدس بوده است.

حسن زاده گفت: قاطبه حاضرین در دادگاه خانواده شهدای غواص که با حمایت آمریکا از رژیم بعث عراق با دست بسته و به صورت زنده دفن شده‌اند.

قاضی دادگاه افزود: دادگاه حاضر وفق قانون خود را صالح و شایسته استماع این دعوا می‌داند، زیرا بر اساس قانون صلاحیت دادگستری جمهوری اسلامی ایران برای رسیدگی به دعاوی مدنی علیه دولت‌های خارجی، تمامی اتباع ایرانی و افرادی که در استخدام دولت ایران هستند می‌توانند نسبت به ایراد دعوا علیه دولت‌هایی که مبادرت به نقض مصونیت ایران و مقامات رسمی آن کرده‌اند، اقدام کنند.

وی ادامه داد: همچنین براساس اصل ۳۴ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دادخواهی حق مسلم هر فرد است و هر ایرانی می‌تواند در محاکم داخلی نسبت به طرح دعوا برای احقاق حق اقدام کند. براساس بند یک، ۹ و ۱۰ قانون الزام دولت به پیگیری جنایات آمریکا علیه ایران و اتباع ایرانی، دولت جمهوری اسلامی و قوه قضاییه مکلف به رسیدگی و اقدامات لازم برای جبران خسارت هستند.

قاضی دادگاه بیان کرد: بر اساس ماده یک قانون مبارزه با تامین مالی تروریسم، هرگونه اقدام خشونت‌آمیز، توطئه، شکنجه، آزار و هرگونه به مخاطره انداختن اتباع ایرانی توسط دولت‌های خارجی که به قصد تاثیرگذاری بر خط مشی دولت ایران انجام شود، اقدام تروریستی تلقی شده و قوه قضاییه مکلف است با لحاظ ماده یک، ۲ و ۳ این قانون با توجه به اینکه اقدامات این دولت علیه اتباع ایرانی تروریستی تلقی می‌شود، نسبت به استماع و رسیدگی به این موارد اقدام کند.

نقض حقوق بشر رژیم بعث عراق و آمریکا در برخورد با اسرای غواص
در ادامه دادگاه عزت‌الدین سلیمانی وکیل خانواده شهدای غواص با حضور در جایگاه با بیان اینکه آمریکا نقش اطلاعاتی برای رژیم بعث عراق داشته است، گفت: ایالات متحده آمریکا علاوه بر موضع‌گیری خلاف واقع در طول هشت سال دفاع مقدس اقدام به کمک‌های اطلاعاتی، لجستیکی و تاکتیکی به رژیم بعث عراق کرده است.

وی با اشاره به اینکه در طول هشت سال دفاع هر ۴ ماده کنوانسیون ژنو نادیده گرفته شده است، گفت: آنچه عملیات کربلای ۴ را لو داد نه جاسوس‌ها بودند و نه شنود بی سیم‌ها بلکه پرنده آمریکایی به نام اواکس بود که عملیات کربلای ۴ را بر ملا کرد. 

وکیل خانواده شهدای غواص خاطرنشان کرد: با توجه به اسناد منتشر شده و اعتراف مقامات آمریکایی حداقل دو سال قبل از عملیات کربلای ۴ آمریکا کمک‌های اطلاعاتی خود را به رژیم بعث عراق شروع کرده است.

سلیمانی با بیان اینکه رژیم بعث عراق با حمایت آمریکا بدترین رفتار‌های را با اسرای ما داشتند و حقوق بشر را نقض کردند، خاطرنشان کرد: رژیم بعث عراق قبل از دفن غواصان به بدترین شکل ممکن با این شهدای والامقام توهین کرده بودند و دستان آنها را با سیم‌ها بسته و چندین کیلومتر آنها را پیاده بردند و پس از آن در گودالی زنده به گور کردند.

باید آمریکا را در برابر افکار عمومی بین المللی پاسخگو کرد
در ادامه دادگاه حمید غریبی فرزند شهید محمد غریبی در جایگاه حاضر شد و اظهار داشت: افکار عمومی آزاداندیش و آزاده دنیا در خرداد ۱۳۹۴ زمانی که رسانه‌های ایرانی پیکرهای مطهر دست و پا بسته شهدای غواص را به نمایش گذاشتند آزادگان جهان از انسان بودن خود به شرم آمدند و شرمشان از این بود که با جنایتکاران بعثی و آمریکایی در دنیایی زندگی می‌کنند که آنها را انسان می‌خوانند و هم‌نوع خود می‌دانند چگونه انسانی می‌تواند این گونه حیوان صفتی کند و با اقدامی ددمنشانه بین خود و جامعه مدنی اینگونه فاصله و شکاف ایجاد کند. 

غریبی با بیان اینکه جهان چنین صحنه‌هایی را بسیار دیده صحنه‌هایی از جنایت انسانی در ویتنام، افغانستان، عراق، لبنان فلسطینو  سوریه و ... که همواره یک طرف آن آمریکا بوده است، گفت: آمریکا از ابتدای خود به بهانه‌های دموکراسی، مقابله با تروریسم  و مداخله در حقوق بشر جنایت‌های مختلفی در جهان انجام داده است.

فرزند شهید محمد غربی با تاکید بر اینکه شهدا گواه و شاهد عینی حقانیتی هستند که تاریخ دروغین نظام سلطه به نشان دادن چهارچوب‌های باطل سال‌هاست که به روش‌ها و شیوه‌های مختلف به دنبال اضمحلال و نابودی آن است، خاطرنشان کرد: شهدا راهی رفتند و روشی را پیشه کردند که انتهایی جز سعادت، عزت و اقتدار برای کشور و ملت ندارد.

وی گفت: ۱۷۵ شهید غواص قهرمانان و اسطوره‌های تاریخ این سرزمین هستند، قهرمانانی که با گوشت، پوست و استخوان خود درد سرما و گرما را حس کردند ولی با روحی بزرگ و اراده پولادین و اعتقادی راسخ به آرمان‌هایشان هستی خود را در طبق اخلاص گذاشتند.

وی با بیان اینکه باید آمریکا را در برابر افکار عمومی بین المللی پاسخگو کرد و نقاب حقوق بشری را از چهره خبیث آنها برداشت، خاطرنشان کرد: باید ذات حقیقی و شیطانی آنها را برای همگان عیان کرد این مهم زمانی محقق خواهد شد که دستگاه‌ها نهادها محاکم و مراجع ذیصلاح داخلی و بین‌المللی به یک فهم مهم و درک مشترک از جرایم جنگی و جنایت علیه بشریت که توسط نظام سلطه آمریکا در اقصی نقاط دنیا در گذشته و حال انجام گرفته و در حال انجام است دست یابند.

لزوم برخورد قانونی و بازدارنده با دولت آمریکا
روح‌الله سلاجقه برادر شهید محمدعلی سلاجقه با بیان اینکه دولت آمریکا که می‌پنداشت در جنگی که با تحریک و تشویق وی علیه ایران آغاز شده رژیم بعثی عراق می‌تواند ظرف کوتاهی ایران را به تصرف درآورد نظام جمهوری اسلامی را سرنگون سازد، اظهار داشت: آمریکا هنگامی که دید نه‌تن‌ها این رویا تحقق نیافته بلکه نیرو‌های رزمنده ایران در جبهه‌های نبرد دشمن بعثی را گام به گام وادار به عقب نشینی و تحمل ضربات کوبنده کرده‌اند تصمیم گرفت این روابط خود را با عراق به صورت رسمی از سر گیرد و حمایت‌های خود از عراق را به صورت قانونی و موجه درآورد.

برادر شهید سلاجقه گفت: آمریکا در طول ۸ سال دفاع مقدس حتی از در اختیار گذاردن تکنولوژی تولید سلاح‌های شیمیایی و میکروبی و اتمی به عراق خودداری نکرد تا دیکتاتور خونخوار عراق با استفاده از آنها رزمندگان دلیر ایران را به خاک و خون کشیده، بتواند جلوی سقوط حکومت خویش و دیگر نوکران منطقه‌ای آمریکا را بگیرد و آنچه در این میان کوچکترین اهمیتی برای سیاستمداران کاخ سفید نداشت همانا زیر پا گذاشتن همه قوانین حقوق بین‌المللی مقررات سازمان ملل متحد حقوق بشر و مقولاتی از این دست بود.

وی با تاکید بر اینکه آمریکایی‌ها در هیچ دادگاه و محاکمه داخلی و بین‌المللی مورد مواخذه قرار نگرفتند و همواره از تغییر و پیگیری حقوقی طفره رفتند، خاطرنشان کرد: انتظار ما این است حداکثر محکومیت قانونی و بازدارنده را برای دولت آمریکا صادر شود تا گوشه‌ای از تعلمات روحی و روانی بنده و خانواده شهدای آسیب دیده ایران جبران شود.

روح الله سلاجقه اظهار داشت: به استناد قوانین موضوع محکومیت خواندگان مبنی بر پرداخت خسارت مادی و معنوی ناشی از این حمایت و همکاری خصمانه دولت آمریکا در شکست عملیات کربلای ۴ و اسارت و شهادت مظلومانه آنها و خسارت تنبیهی موثر که بازدارنده برای تکرار اقدامات خلاف حقوق بین‌الملل خواندگان شود همچنین کلیه خسارت دادرسی اعم از هزینه دادرسی و حق الوکاله مورد استدعاست.

اعتراف مقامات آمریکایی به حمایت از رژیم بعث عراق
در ادامه خواهر شهید غواص ابوبصیر در جایگاه قرار گرفت و اظهار داشت: پس از آنکه آثار ضعف و شکست در صفوف ارتش رژیم بعث نمایان شد دولت آمریکا تصمیم گرفت به هر شکلی که می‌تواند از شکست رژیم بعث و پیروزی رزمندگان ایرانی جلوگیری به عمل آورد؛ بنابراین مقامات آمریکای مستکبر تصمیم گرفتند تمامی اخبار و اطلاعات مورد نیاز ارتش عراق از وضعیت جبهه‌ها و رزمندگان ایران اسلامی را در اختیار صدام قرار دهند. بدین ترتیب قراردادی بین ایالات متحده و عراق منعقد شد که دو طرف باید یکدیگر را از اطلاعاتی که درباره ایران داشتند مطلع می‌کردند. سازمان سیا نیز متعهد شده بود تعدادی از کارشناسان خود را به بغداد بفرستد تا در این زمینه رژیم بعث را یاری کنند.

وی افزود: آمریکا اطلاعات به دست آمده از آرایش نظامی رزمندگان ایرانی و مواضع آنها را که از طریق هواپیما‌های اکتشافی پیشرفته آواکس فروخته شده به عربستان در اکتبر ۱۹۸۰ به دست می‌آورد در اختیار رژیم صدام جنایتکار قرار می‌داد. اوارد تیچر یکی از افسران ارتش سازمان سیا می‌گوید: ما به عراق آنچه را که نیاز داشت تا از ایرانی‌ها شکست نخوریم آموزش دادیم و تمام آسیب‌پذیری‌های آنها را در خطوط دفاعی‌شان تشخیص دادیم و آنها را از نقاط ضعف‌شان مطلع ساختیم. اگر این کار را نمی‌کردیم ارتش ایران تا خود بغداد پیش می‌رفت.

خواهر شهید ابوبصیر یادآور شد: روزنامه واشنگتن پست در سال ۱۳۶۵ طی مقاله‌ای فاش کرد که دولت آمریکا اطلاعات نظامی جمع‌آوری شده توسط ماهواره‌های نظامی خود را در اختیار دولت عراق قرار می‌دهد تا عراق از آنها برای حمله با پایانه‌های نفتی، نیروگاه‌ها و مراکز نیرو‌های ایرانی استفاده کند. مقامات آمریکایی نیز در مصاحبه با خبرگزاری رویترز این گزارش را تایید کردند.

وی افزود: رادیو آمریکا در سال ۱۳۶۷ طی گزارشی گفت حمله عراق به پایانه‌های نفتی ایران در جزیره لارک تحت نظارت نیروی دریایی آمریکا در خلیج فارس انجام شده است. در ماه اوت سال ۱۹۸۶ مصادف با مرداد سال ۶۵ سازمان سیا یک سیستم صوتی بسیار پیچیده امن ارتباط گسترده به راه انداخت که واشنگتن را مستقیما به بغداد وصل می‌کرد. طی دو ماه صدام حسین از طریق ایستگاه بغداد مستقیماً اطلاعات دقیقی را درباره آرایش‌های رزمندگان ایرانی داشت.

خواهر شهید غواص ابوبصیر گفت: بنده به نمایندگی از شهدای غواص که صرفا با هدف دفاع از تمامیت ارضی این کشور و جلوگیری از تجاوز رژیم بعثی عراق در میدان نبرد حضور داشته و با حمایت دولت آمریکا توسط رژیم بعث به اسارت گرفته شدند و نهایتا با روشی متوحشانه با دست و پای بسته زنده دفن شدند عرض می‌کنم سال‌هاست با تألم و اندوه غیر قابل جبران از دست دادن عزیزان‌مان دست و پنجه نرم می‌کنیم و همواره درگیر آسیب‌های روحی و روانی فراوانی بوده‌ایم.

وی افزود: نقش مستقیم و غیرمستقیم آمریکا در حمایت از رژیم بعث عراق در جنگ تحمیلی بر کسی پوشیده نیست و مسئولیت حقوقی این دولت در برابر ملت ایران محرز است. آمریکایی‌ها در هیچ دادگاه داخلی و بین‌المللی مورد محاکمه قرار نگرفته و همواره طفره رفته‌اند. انتظار داریم حداکثر محکومیت قانونی و بازدارنده را برای آنها صادر کنید تا گوشه‌ای از تألمات روحی و روانی خانواده‌های شهدای آسیب‌دیده ایران جبران شود. محکومیت خواندگان مبنی بر پرداخت خسارات مادی و معنوی ناشی از این حمایت و همکاری خصمانه آمریکا در شکست عملیات کربلای ۴ و اسارت عزیزان و شهادت آنها و خسارات تنبیهی لازم که بازدارنده برای تکرار اقدامات خلاف حقوق بین‌الملل آنها شود. کلیه خسارات دادرسی نیز در نظر گرفته شود.

قاضی گفت: شما خواهر چند شهید هستید؟

خواهر شهید غواص ابوبصیر گفت: ۲ شهید که مجید و رضا نام داشتند. رضا فرمانده عملیات و اطلاعات بود که سال ۶۲ به شهادت رسید.

قاضی گفت: درباره آسیب معنوی وارده به عنوان یک ضرر به پدر و مادرتان توضیح می‌دهید؟

خواهر شهید غواص ابوبصیر گفت: از طرف همه خانواده شهدا عرض می‌کنم که وقتی یک پدر و مادر، عزیزی را از دست می‌دهند واقعا می‌میرند، زندگی آنها اینگونه است که با سیلی صورت را سرخ می‌کنند تا دشمن دلشاد نشود و زندگی برایشان خیلی سخت می‌شود. والده شادروان بنده ۲ بار بعد از شهادت این عزیزان سکته قلبی کرد و همچنین پدرم. ما ۴ خواهر و برادر بودیم که دو برادرم به شهادت رسیدند.

قاضی حسین زاده گفت: در جنگ بین ایران و رژیم بعث، ایران دست برتر را داشت و اگر کمک اطلاعاتی آمریکا نبود، ایران پیروز این جنگ بود. تحقیقات نشان می‌دهد در شهادت شهدای غواص یکی از دلایل و علت اصلی لو رفتن عملیات، اطلاعاتی بوده که آمریکا به رژیم بعث داده است. کمک آمریکا به رژیم بعث براساس اقاریر مقامات آمریکایی است.

پدرم هنوز از شهدای غواص مفقودالاثر است
در ادامه دختر شهید غواص قربانی از استان اصفهان در جایگاه قرار گرفت و گفت: زمانی که پدرم به جبهه رفت ما ۶ فرزند بودیم. سال ۶۴ خبر مفقودالاثر شدن پدرم را به ما دادند. مادرم همیشه منتظر برگشت پدرم بود. زمانی که اسامی اسرا را از رادیو می‌خواندند ما گوش می‌دادیم که اسم پدرم از رادیو اعلام شود که یک روز اسم پدرم اعلام شد و ما جشن گرفتیم. زمانی که برای برگشت پدرم رفتیم به ما گفتند به اشتباه اسم پدرم در لیست اسرا قرار گرفته بود.
این دختر شهید گفت: نبود پدرم باعث مشکلات زیادی برای ما شده بود. پدرم هنوز از شهدای غواص مفقودالاثر است و پیکرش پیدا نشده است. 

در ادامه دادگاه خواهر شهید غواص حسین انجم شعاع، در جایگاه قرار گرفت و گفت: برادرم علاقه شدیدی به حضور در جبهه داشت و به همین دلیل شناسنامه خود را تغییر داد تا به جبهه برود. زمانی که برادرم شهید شد، ۱۸ سال داشت. مادرم در سن ۳۵ سالگی اولین فرزندش را از دست داد و تنها کسی هم که توانست پیکر برادر شهیدم را شناسایی کند، مادرم بود. مادرم از روی زخمی که در پای برادرم به دلیل تمرین‌های غواصی ایجاد شده بود، برادرم را شناسایی کرد.

این خواهر شهید گفت: مادرم همچنان مانند روز اول داغدار است. برادرم از ما خواسته بود بعد از شهادتش گریه نکنیم و جشن بگیریم. روز شهادت برادرم ۲۱ بهمن‌ماه سال ۱۳۶۴ بود و هر سال روز‌های ۲۱ و ۲۲ بهمن‌ماه تمام کشور جشن برگزار می‌شود.

قاضی گفت: در پی ضرر معنوی وارده به پدر و مادر به‌عنوان یک خسارت غیرقابل جبران، از حیث حقوقی اعلام کنید، نوع خسارت و رنجش آنها به عنوان مطالبه‌گر اصلی چه بوده است؟

خواهر شهید غواص انجم شعاع گفت: پدر و مادر بنده در سن و سال کمی بودند که فرزند خود را از دست دادند و طبیعتا این در زندگی‌شان تاثیر داشت. پدرم در معدن کار می‌کرد و ۸ فرزند دیگر داشت که یکی از آنها نیز معلولیت داشت و ۷ سال قبل فوت کرد. حضور فرزندی که بتواند خانواده را از نظر مادی و معنوی پشتیبانی کند، قطعا موثر واقع می‌شد. پدرم از نظر کاری کُند شده بود.

غواصان کشورمان با بی‌رحمی و با حمایت آمریکا به شهادت رسیدند
سپس نقدی، وکیل خانواده شهدای غواص در جایگاه قرار گرفت و اظهار کرد: بنده به وکالت از کلیه خواهان‌های دادخواست شهدای غواص کشور که عزیزان آنها در عملیات‌های مختلف دوران دفاع مقدس با هدف صیانت از تمامیت ارضی کشور و جلوگیری از تجاوز رژیم بعث عراق به خاک میهن حضور داشتند و با حمایت دولت تروریست‌پرور آمریکا به اسارت گرفته شدند و نهایتاً به شکل بی‌رحمانه با دست‌ها و پا‌های بسته زنده زنده دفن شدند که این امر با تمام اصول جنگی و معاهدات حقوق بشر بین‌المللی در تضاد است و موجب تألمات روحی و روانی بسیار به آنها شده درخواست دارم دادگاه محترم با لحاظ تمامی مقررات داخلی و بین‌المللی و استناد به مستندات مطروحه در دادخواست ارائه شده، مسئولیت دولت آمریکا در حمایت از تحمیل ۸ سال جنگ و خونریزی به ملت ایران و قتل عام هزاران نفر از جوانان گلگون کفن ایران اسلامی و به ویژه ۱۷۵ نفر از شهدای غواص را احراز و نسبت به محکومیت همگی خواندگان، اقدامات حقوقی مقتضی را به عمل آورد.

وی افزود: انتظار داریم دادگاه محترم حداکثر محکومیت قانونی و بازدارنده را برای دولت آمریکا صادر کند. در همین راستا محکومیت خواندگان بر پرداخت خسارت مادی و معنوی ناشی از این جنایت‌ها و خسارات تنبیهی موثر که بازدارنده برای تکرار اقدامات خلاف حقوق بین‌الملل خواندگان شود و همچنین پرداخت تمامی خسارت دادرسی اعم از هزینه دادرسی و حق‌الوکاله وکلا مورد استدعاست.

قاضی با بیان اینکه جلسه حاضر، جلسه دوم رسیدگی به پرونده شهدای غواص است، اظهار کرد: بنابر گزارش مدیر دفتر دادگاه، در پرونده حاضر به عنوان پرونده رسیدگی و دادخواهی خانواده شهدای غواص تعداد ۳۰۶ نفر به طرفیت ۶۵ نفر از جمله دولت آمریکا او مقامات رسمی آن، از ۱۵ کشور دادخواهی مبنی بر مطالبه خسارات مادی، معنوی و تنبیهی مبنی بر محکومیت خواندگان از باب پشتیبانی مادی، معنوی و لجستیک از رژیم بعث عراق که منتهی به شهادت افراد اقارب منصوب خواهان‌ها شده، رسیدگی می‌شود.

وی افزود: نکته دوم اینکه، براساس اصل تناظر، ابلاغیه مبنی بر حضور خواندگان به دولت خوانده ارسال و نسخه ثانی اعاده شده و براساس گزارش، خواندگان از تشکیل جلسه در روز جاری مطلع بودند و هیچ لایحه‌ای به دادگاه ارسال نکردند.

قاضی با بیان اینکه نکته سوم درباره نوع شهادت شهدای غواص است، عنوان کرد: با عنایت به موازین حقوق بین‌الملل بشردوستانه و با توجه به کنوانسیون مخاصمات مسلحانه، واضح است اگر در قالب یک جنگ، تعدادی اسیر شوند، قطعا از حقوقی برخوردار می‌شوند. روشن است از لحاظ حقوقی بستن دست اسیر و متعاقبا تدفین نامبردگان به صورت زنده و به شهادت رساندن آنها، مغایرت صریح، واضح و بلامنازع با حقوق بین‌الملل بشر دوستانه دارد و از این جهت این را اقدامی تروریستی تلقی می‌کنیم کما اینکه امروز مشابه این اقدامات را در غزه می‌بینیم که در حال انجام است و این رفتار با شهدای غواص یک رفتار تروریستی بوده است.

وی ادامه داد: دادگاه حاضر از زمان تشکیل پرونده در شعبه ۵۵ بین‌الملل، دستورات متعددی را در راستای ماده ۱۹۹ قانون آیین دادرسی مدنی برای کشف حقیقت انجام داده است و استعلامات متعددی را از مراجع مختلف مبنی بر احزار واقعه انجام داده است.

قاضی گفت: براساس تحقیقات این دادگاه و مستندات ارائه شده توسط وکلای خواهان‌ها و جوابیه‌های استعلامات واصله، حمایت‌های مالی، معنوی و لجستیکی و تسلیحاتی آمریکا از رژیم بعث عراق کاملا روشن و مسلم شده است و اقاریری که مقامات آمریکایی به صورت شفاهی و مکتوب متعاقبا اعلام کردند، مهر تاییدی بر این حمایت است و دادگاه معتقد به حمایت و تقویت تسبیب از باب کمک‌ها به این رژیم علیه دولت و اتباع ایرانی است لذا این دولت را از حیث قانونی می‌توانیم مسئول اعلام کنیم.