«بازی‌دراز»؛ محل تبلور حماسه و اقتدار رزمندگان ایرانی
به گزارش سپاه نیوز کاروان «راهیان قدس، حامیان طوفان‌الاقصی» متشکل از پیشکسوتان دوران دفاع مقدس سپاه محمد رسول‌الله (ص) که برای حضور در مراسم سالگرد عملیات بازی‌دراز به کرمانشاه اعزام شده بودند، به ارتفاعات بازی‌دراز در شهرستان سرپل‌ذهاب وارد شدند و این شهرستان از امروز میزبان زائران و عاشقان شهدا خواهد بود.
عملیات «بازی‌دراز» یکی از برگ‌های زرین مقاومت در غرب کشور به شمار می‌رود و هر سال با حضور هزاران نفر از راهیان نور از سراسر کشور گرامی داشته می‌شود که مراسم امسال نیز برگزار و تدارک گسترده‌ای برای اسکان و پذیرایی از زائران در نظر گرفته شده و تمامی زیرساخت‌های لازم با همکاری دستگاه‌های اجرایی، نهاد‌های مردمی، گروه‌های جهادی و خیرین محلی برای برگزاری هر چه باشکوه‌تر مراسم فراهم شده است.
مدارس، سالن‌های ورزشی، مساجد، نمازخانه‌های ادارات و دیگر فضا‌های عمومی برای اسکان زائران تجهیز شده‌اند و با برنامه‌ریزی دقیق، روند استقبال و خدمات‌رسانی به کاروان‌ها در حال اجراست که در روز‌های آینده، کاروان‌های بیشتری از سراسر کشور وارد منطقه خواهند شد تا در این حرکت معنوی و ملی شرکت کنند.
مراسم بازی‌دراز فرصتی مناسب برای انتقال و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت
«میرحسن رحیمی» فرماندار شهرستان سرپل‌ذهاب نیز پیش‌تر در جلسه ستاد بزرگداشت یادواره شهدای عملیات غرورآفرین بازی‌دراز که در این شهرستان برگزار شد، از تشکیل کمیته‌های مختلف برای خدمت رسانی در این مراسم با شکوه خبر داده و گفته بود: این مراسم هر ساله در شهرستان سرپل‌ذهاب برگزار می‌شود و نیز تلاش می‌شود این مراسم با شکوه هرچه بیشتر برگزار شود.
فرماندار شهرستان سرپل‌ذهاب افزود: یادواره شهدای بازی دراز، یادآور ایثار، شجاعت و از خودگذشتگی رزمندگانی است که در سال ۶۰ از گردنه‌های سخت بازی دراز گذشتند و دشمنان بعثی را از قله‌های این ارتفاعات بیرون راندند.
وی همچنین به تلاش تمامی مجموعه‌های اداری شهرستان برای برگزاری این مراسم اشاره کرد و گفت: تمامی ادارات شهرستان با تمام امکانات خود در آماده‌سازی شهرستان برای برگزاری این مراسم بسیج خواهند شد.
رحیمی در ادامه گفت: این مراسم فرصتی مناسب برای انتقال و ترویج فرهنگ جبهه و شهادت است که باید از آن به بهترین نحو استفاده کنیم. همچنین این مراسم می‌تواند در توسعه گردشگری دفاع مقدس، به ویژه معرفی مرز خسروی و جذب گردشگران و زائران به شهرستان تأثیرگذار باشد.
قدرت‌نمایی رزمندگان ایرانی در عملیات بازی‌دراز
براساس این گزارش، ارتفاعات بازی‌دراز از جمله نقاط راهبردی در منطقه سرپل‌ذهاب در غرب کشور است که در ابتدای جنگ به اشغال دشمن درآمد. این منطقه پس از چندین بار دست‌به‌دست‌شدن بین نیروهای خودی و دشمن، پس از فتح خرمشهر آزاد شد.
این کوه با ارتفاع ۱۱۵۰ متر در هشت کیلومتری جنوب غربی شهرستان سرپل‌ذهاب واقع در استان کرمانشاه است. بازی‌دراز ارتفاعاتی صعب‌العبور و حساس با قله‌های بلند و شیب‌های تند و بریدگی‌های ممتد است که دامنه‌های شمالی آن بر شهر‌های سرپل‌ذهاب، قصرشیرین و همچنین دشت ذهاب، پادگان ابوذر و منطقه ریخَک و دامنه جنوبی آن بر محور مواصلاتی گیلان‌غرب ـ قصر شیرین، دشت قلعه شاهین و دِیره تسلط کامل دارد.
بلندترین قله‌های بازی‌دراز که شامل قلل ۱۱۵۰، ۱۱۰۰ شمالی یا صخره‌ای و ۱۱۰۰ جنوبی یا گچی و ۱۰۵۰ است، در شرق این ارتفاعات قرار دارند و به سمت غرب شیب این ارتفاعات ملایم‌تر می‌شود. در روز‌های اول هجوم عراق، محمد بروجردی، فرمانده سپاه منطقه ۷، برای حفظ این ارتفاعات تعدادی از رزمندگان را روی آن مستقر کرد، اما به دلیل نداشتن جاده تدارکاتی و کمبود مهمات و غذا، ارتش عراق در ۱۵ مهر ۱۳۵۹ این ارتفاعات را اشغال کرد.
ارتش عراق در روز‌های آغازین جنگ از بازی‌دراز برای دیده‌بانی استفاده می‌کرد. ویژگی این ارتفاعات موجب شد ارتش بعث، روی این ارتفاعات جاده بسازد تا یگان‌های عراق با استفاده از این جاده‌ها در آنجا مستقر شوند و ضمن افزایش تسلط بر قصرشیرین، سرپل‌ذهاب را نیز زیر دید خود بگیرند. عراق در قلل مرتفع ۱۰۵۰ و ۱۱۰۰ شمالی و جنوبی و ۱۱۵۰، به دلیل مزیت و برتری که به لحاظ دیده‌بانی و هدایت آتش‌های توپخانه داشت، جاده آسفالتی به طول شش کیلومتر در مسیر جاده قصرشیرین ـ گیلان‌غرب به دامنه غربی قله ۱۱۵۰ بازی‌دراز احداث کرد و ضمن استقرار یگان‌هایی به استعداد یک تیپ و یک گروهان تانک بر روی آن، استحکاماتی نیز برای دیده‌بانی ایجاد کرد که به «دیدگاه صدام» معروف شد.
نظر به برتری نسبی نیروهای عراق در آغاز جنگ، نیروهای ایران نتوانستند آنان را از ارتفاعات بازی‌دراز عقب برانند. از اوایل سال ۱۳۶۰، نیروهای مسلح ایران تصمیم گرفتند اقدامات جدی‌تری برای عقب‌راندن نیروهای متجاوز انجام دهند.
پس از سه ماه شناسایی، قرارگاه مقدم سپاه و لشکر ۸۱ زرهی ارتش نخستین عملیات نیمه‌گسترده را در این منطقه در قالب «طرح عملیاتی محسن» طرح‌ریزی کردند که یکی از اولین تجربه‌های همکاری مشترک سپاه و ارتش بود که با نام «عملیات بازی‌دراز» در بامداد ۲ اردیبهشت ۱۳۶۰ در چهار محور به وسعت سی کیلومترمربع آغاز شد و هفت روز به طول انجامید و طی آن نیروهای خودی و دشمن بار‌ها به تک و پاتک متقابل پرداختند.
دشمن با استفاده از پشتیبانی هوایی و جاده‌های مواصلاتی، یگان‌های خود را حمایت می‌کرد، اما رزمندگان ایران از جاده و حمایت هوایی کافی و پشتیبانی آتش محروم بودند، درنتیجه نتوانستند روی تمام اهداف مستقر شوند. با وجود آزادسازی قلل جنوبی بازی‌دراز شامل ۱۰۵۰ و ۱۱۰۰ گچی، در تثبیت قله ۱۱۵۰ و قله ۱۱۰۰ شمالی ناکام ماندند. در این عملیات هوانیروز ارتش نیز نقش بسزایی داشت که طی آن خلبان علی‌اکبر شیرودی به شهادت رسید.
در ادامه عملیات‌های محدود سال ۱۳۶۰ و به منظور تکمیل اهداف عملیات بازی‌دراز، منطقه بازی‌دراز بار دیگر مورد بررسی قرار گرفت. با افزایش قدرت رزمی یگان‌های سپاه و ورود این نیرو‌ها به میدان‌های نبرد، توان رزمی نیروهای مستقر در منطقه غرب افزایش یافت و به فرماندهان منطقه این امکان را داد تا طرح‌های عملیاتی حساب‌شده‌تری تهیه کنند و ضمن تحکیم مواضع پدافندی، طرح‌های آفندی مناسب را بررسی و برای اجرا آماده کنند.
براین‌اساس، فرماندهی قرارگاه مقدم سپاه و ارتش در غرب، طرح‌ریزی و اجرای مرحله دوم عملیات بازی‌دراز را که «شهید رجایی و باهنر» نام گرفت، در دستور کار خود قرار دادند و منطقه وسیع‌تری شامل ارتفاعات قَراویز، بُنِه دَستَک و کوره‌موش را به محدوده عملیات افزودند تا امکان مانور برای تسهیل در آزادسازی مرتفع‌ترین قله بازی‌دراز ممکن شود.
این عملیات با شرکت یگان‌های سپاه پاسداران و تیپ ۳ لشکر ۸۱ زرهی ارتش در ۱۱ شهریور ۱۳۶۰ در سه محور به اجرا درآمد. در این عملیات پنج‌روزه، بخشی از کوره‌موش و چند قله از قراویز آزاد شد و ارتفاع ۱۱۵۰ چند بار دست‌به‌دست شد، اما دشمن با پاتک سنگین مانع از تثبیت منطقه شد. سرانجام این ارتفاعات در پی عقب‌نشینی دشمن پس از فتح خرمشهر آزاد شد. آزادسازی ارتفاعات بازی‌دراز به سنبلی از شهادت و اقتدار رزمندگان ایران در غرب تبدیل شد.
یادمان شهدای گمنام بازی‌دراز در سال ۱۳۹۰ در ارتفاع ۱۱۰۰ متری سرپل‌ذهاب ساخته شد. هرساله اردو‌های راهیان نور و مراسم گرامیداشت عملیات بازی‌دراز در این نقطه برگزار می‌شود و صعود ۱۵هزار نفری به این ارتفاعات صورت می‌گیرد.
یادمان شهید شیرودی نیز در حاشیه روستای زرین‌جوب سرپل‌ذهاب قرار دارد که روبه‌روی آن ارتفاعات بازی‌دراز نیز قابل مشاهده است. این یادمان در سال ۱۳۹۴ ساخته شد.
